Tüketici hakem heyetleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre tüketici işlemleri ve tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara, hileli mal olduğunu düşünmeniz durumunda soruna çözüm bulmak amacıyla kurulmuştur. Bu doğrultuda tüketicilerin mal ve hizmet alımı konusunda yapmış oldukları işlemler ve tüketiciye yönelik olarak doğabilecek uyuşmazlıklarda kanuni sınırlar içerisinde kalması halinde öncelikle tüketici hakem heyetlerine başvurulması gerecektir.
Şahsen veya avukat aracılığıyla; elden, posta yoluyla veya elektronik ortamda e-Devlet kapısı üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) (https://tuketicisikayeti.ticaret.gov.tr) ile başvuru yapılabilir. Bu itibarla, tüketici hakem heyetlerine sözlü başvuru yapılamamaktadır.
Başvurular, uyuşmazlık konusunu içeren dilekçenin, varsa delil oluşturan ilgili belgelerle birlikte tüketici hakem heyetine verilmesiyle yapılır. Hakem heyetlerine yapılacak başvurular Ticaret Bakanlığı’nın internet sayfasında yer alan başvuru formu kullanılarak yapılabilir. Tüketici Hakem Heyetine yapılan başvuruda; tarafların kimlik belgeleri, adresleri, eğer varsa unvanları, iletişim bilgileri, uyuşmazlığın konusu ve başvuru sahibinin seçimlik haklarından hangilerini seçtiği yer almalıdır. Ayrıca dilekçeye ek olarak, (söz konusu ayıplı mala ait) varsa; fatura, fiş, fotoğraf gibi belgelerin delil olarak sunulması istenmektedir.
HANGİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURUDA BULUNABİLİRİM?
Başvurular tüketicinin resmi ikametgahının bulunduğu yerdeki ya da tüketicinin mal veya hizmeti satın aldığı satıcının bulunduğu yerdeki hakem heyetine yapılır.
Hakem Heyetine başvurmak için herhangi bir ücret ödenmez, yani gerekli değildir.
Yapılan başvurulur, başvuru tarih ve sırasına göre en geç altı ay içinde heyet tarafından görüşülür ve karara bağlanır. Fakat bu süre başvurunun konusu veya mal ve hizmetin özellikleri gibi sebeplerle en fazla altı ay daha uzatılabilir. Tüketici Hakem Heyeti’nin kararı üzerine 15 günlük süre içerisinde Tüketici Mahkemesi’ne itiraz yolu açıktır.
Tüketici Hakem Heyetinin parasal Sınırı Nedir?
Hakem heyetlerinin görev alanını belirleyen başvuru sınırları tüketici uyuşmazlıklarının değerleri açısından her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen yeniden değerleme oranında tekrar belirlenmektedir. Bu kapsamda 2021 yılı için; büyükşehir belediyesi statüsünde olmayan illerde değeri 11.330 Türk Lirası’nın altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine, büyükşehir belediyesi statüsünde bulunan illerde ise 7.550 Türk Lirası ile 11.330 Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine ve değeri 7.550 Türk Lirası’nın altında bulunan uyuşmazlıklar için ilçe tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılması zorunludur.
Hakem Heyeti Kararına İtiraz
Tüketici hakem heyeti kararının taraflara tebliğinden itibaren on beş gün içinde tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edilebilir. Tüketici Mahkemesi olmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, Tüketici Mahkemesi sıfatıyla görevlidir.
Tüketici hakem heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine tüketici mahkemesinin vereceği karar kesindir.
Tüketici hakem heyetinin kararları tarafları bağlayıcı niteliktedir. Yani karar ilam niteliğindedir. Eğer verilen karar yerine getirilmezse İcra ve İflâs Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümler uygulanır. Kararla birlikte ilamlı icra takibi yapılabilir.
Hileli malı değiştirmek, yenilemek ve ücretini geri ödemek satıcılara aittir. Sahip olması gereken özellikleri taşımayan ürün iade edilebilir. Buna mahsuben satıcıdan satış bedelinden indirim isteme gibi yollara gidilebilir, fakat ayıp oranında satış bedelinden indirim yapmak satıcının tercihindedir.
Hakem heyetine yapılan başvurular başvuru yaptığınız tarihten, sonuçlanana kadar duruma göre 6 ay kadar sürebilmektedir. Sözleşmeye aykırı olan mal iade edilebilir. Objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımayan ürünü, ücretini iade etmek koşuluyla satıcı geri almakla yükümlüdür. Kullanım amacına uygun olmayan ürün iade sebebidir. Hatalı olması halinde ise heyet ayıplı ürün kategorisinde değerlendirebilir. Ayıplı olduğunu tespit ettiğiniz ilk 7 veya 15 gün içinde geri iade talebinde bulunmadıysanız ve ürünü kullandıysanız satıcı geri almama hakkına sahiptir. Fakat mekanik, elektronik gibi ürünlerde arızaları 1 yıllık, 2 yıllık garantiler dahilinde güvence verdiklerinden bu güvence ve garanti belgesini sunduğunuzda işlevini yerine getirmek zorundadırlar.
Cayma Hakkı Nedir?
Tüketici, sözleşmenin kurulduğu tarihten itibaren on dört gün içinde, herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcıya noterlikler aracılığıyla yöneltilmesi yeterlidir.
